Thursday 31 January 2019


क्रोधमूलो मनस्तापः क्रोधः संसारबन्धनम् ।
धर्मक्षयकरः क्रोधः तस्मात्क्रोधं परित्यज ॥ २६

krodhamulo manastapah krodhah sansarabandhanam |
dharmakshayakarah krodhah tasmat krodham parityaja ||

Anger is the root of mental disturbance, it ties one to worldly life
Anger ruins righteous values, therefore, give up anger

नात्यन्त गुणवत् किञ्चित नाचाप्यत्यन्तनिर्गुणम् ।
उभयं सर्वकार्येषु दृष्यते साध्वासाधुवा ॥ २७

There is no work which is good in all respects, nor bad in all respects
Both good and bad exist in every work.

न प्रहृष्यति सम्माने नापमाने च कुपयति ।
न कुद्धः परुषं ब्रूयात् स वै साधूतमः स्मृतः ॥ २८

Na prahrushyati sammane napamane cha kupyati |
Na kuddhaH parusham bruyat sa vai sadhutamah smrutah ||

Not overjoyed by honours, not angry by insults
Does not speak harsh words when angry, such a person in considered saintly

सुखमापतितं सेव्यं दु:खमापतितं तथा |
चक्रवत् परिवर्तन्ते दु:खानि च सुखानि च || २९

Sukhamapatitam sevyam dukhamapatitam tatha |
Chakravat parivartante dukhani cha sukhani cha ||

Enjoy and bear happiness and sadness that come your way.
Like in the turning wheel, both happiness and sadness keep alternating.

यथा हि एकेन चक्रेण न रथस्य गतिर्भवेत्
एवं पुरूषकारेण विना दैवं न सिध्यति  

Yatha hi ekena chakrena na rathasya gatrbhavati |
Evam purushakarena vina daivam na sidhyati ||

Just as a chariot cannot move with only one wheel
One cannot achieve what is destined without human effort

Wednesday 30 January 2019


प्रिय वाक्य  प्रदानेन सर्वे तुष्यन्ति जन्तव :
तस्मात् तदेव वक्तव्यं वचने किं दरिद्रता  २१

Priya vakya pradanena sarve tushyanti jantavah |
Tasmat tadeva vaktavyam vachana kim daridrata ||

All beings love listening to sweet words.
Why then, there is such a poverty of sweet words spoken?

श्रूयतां धर्मसर्वस्वं श्रुत्वा चैवावधार्यताम् 
आत्मनः प्रतिकूलानि परेषां न समाचरेत्  २२

Shruyatam dharmasarvasvam shrutva chaivavadharyatam |
Atmanah pratikulani paresham na samacharet ||

Listen to the essence of righteous path and absorb after listening.
Do not do to others what goes against your own self.

आयुषः खण्डमादाय रविरस्तमयं गतः ।
अहन्यहनि बोध्दव्यं किमेतेत् सुकृतं कृतम् ।।  २३

Ayushah khandamadaya ravirastamayam gatah |
Ahanyahani bodhdavya kimetat sukrutam krutam ||

The sun sets daily taking away a part of ones longevity
Knowing this one has to reflect on what good deed one has done.

राजवत् पञ्चवर्षाणि दशवर्षाणि दासवत् ।
प्राप्ते तु शोडषेवर्षे पुत्रम् मित्रवादचरेत् ॥ २४

Rajavat panchavarshani dashvarshani dasavat |
Prapte to shodashevarshe putram mitravadacharet ||

Treat him like a king till he is five years, next ten years like a slave
Once he reaches sixteen, treat your son like a friend.

विद्या प्रशस्यते लोकैः विद्या सर्वत्र गौरवा |
विद्यया लभते सर्वं विद्वान सर्वत्र पूज्यते || २५                             

Vidya prashasyate lokaih vidyaa sarvatra gauravaa |
Vidyaya labhate sarvam vidvan sarvatra pujyate.

Knowledge is praised in the world, and is respected everywhere
It can be acquired everywhere, learned are worshipped everywhere.


Tuesday 29 January 2019


काव्य शास्त्र विनोदेन कालो गच्छति धीमताम्  
व्यसनेन च मूर्खाणां निद्रयाकलहेन वा। ।। १५

Kavya shastra vinodena kalo gacchati dhimatam |
Vyasanena cha murkhanam nidrayakalahena va ||

Intelligent people spend their time in the study of literature
Idiots spend time in addiction, sleep or quarrel.

सत्यं माता पिता ज्ञानं धर्मो भ्राता दया सखा ।
शान्तिः पत्नी क्षमा पुत्रः षडेते मम बान्धवाः ॥ १६

Satyam mata pita jnanam dharmo bhrata daya sakha |
Shantih patni Kshama putrah shadete mama bandhavah ||

Truth is my mother, Knowledge my father, Righteousness is my brother
Compassion my brother, Peace is my wife and Tolerance my son. These
Six are my kith and kin.

सु:खार्थिनो कुतो विद्या विद्यार्थिनः कुतो सुखं ।
सुखार्थी वा त्यजेत विद्याम् विद्यार्थी वा त्यजेत सुखं ।। १७

Sukharthino kuto vidya vidyarthinah kuto sukham |
Sukharthi va tyajet vidyaam vidyarthi va tyajet sukham ||

How will those who enjoy luxuries get knowledge, how will a student enjoy
Luxuries. Luxury enjoyers should give up education and students should give up luxuries.


काममया एव अयं पुरुष इति सा यथाकामो भवति तत्क्रतुर् भवति ।
यात्क्रतुर् भवति तत् कर्म कुरुते यत् कर्म कुरुते तद् अभिसम पद्यते ॥ १८

Kamamaya eva ayam purusha iti sa yathakamo bhavati tatkratur bhavati
Yatkratur bhavati tat karma kurute yat karma kurute tad abhisama padyate

This man is full of desire. Where there is desire, there will be will.
Where there is will there will be deeds, As the deeds are, so will be destiny.

कः कालः कानि मित्राणि को देशः को व्ययागमौ ।                                   
कस्याहं का च मे शक्तिः इति चिन्त्यं मुहुर्मुहुः ॥ १९

Kah kalah kani mitrani ko deshah ko vyayagamau |
Kasyaham ka cha me shaktih iti chintyam muhurmuhuh ||

What kind of times, who are my friends, how is my country, what goes out
And what comes in? Who do I belong to, what is my strength? Are the things one has to think time and again.

षड् दोषाः पुरुषेणेह हातव्य भूतिमिच्छता ।
निद्रा तन्द्रा भयं क्रोधः आलस्यं धीर्घसूत्रता ॥ २०

Shad dosha purusheneha hatavya bhutimicchata |
Nidraa tandra bhayam krodhah alasyam dhirgasutrata ||

One wishing to prosper in life should suppress six faults.
Oversleeping, lethargy, fear, anger, laziness and procrastination.

Monday 28 January 2019



सन्तोषः परमो लाभः सत्सङ्गः परमा गतिः |
विचारः परमं ज्ञानं क्षमे परमं सुखम् || १२          
                                                         

Santoshah paramo labhah satsangah paramaa gatih |
Vicharah paramam jnanam kshame paramam sukham ||

Happiness is the highest gain, noble company is highest achievement.
Contemplation leads to highest knowledge, Forgiveness is highest happiness

विद्यां ददाति विनयं विनयाद् याति पात्रताम् ।
पात्रत्वात् धनमाप्नोति धनात् धर्मं ततः सुखम् ॥ १३ 

Vidya dadati vinayam vinayad yati patratam |
Patratvat dhanamapnoti dhanat dharmam tatah sukham ||

Knowledge brings humbleness, from humbleness comes worthiness
Worthiness brings wealth, from wealth come justice and happiness.

वृथा वृष्टिः समुद्रेषु वृथा तृप्तेषु भोजनम् ।
वृथा दानं धनाढ्येषु वृथा दीपो दिवापि च ॥ १४ 

Rain on the seas, feeding the well fed, charity given to the rich
And lighting a lamp during day time are all a waste.

Saturday 26 January 2019


नाभिषेको न संस्कारः सिंहस्य क्रियते वने ।
विक्रमार्जितसत्त्वस्य स्वयमेव मृगेंद्रता ॥ 
Nabhisheko na sanskarah simhasya kriyate vane |
Vikramaarjitasatvasya svayameva mrugendrata ||
                                                
There is no coronation, no ritual to declare the Lion the king of jungle.
He becomes king by his own attributes and heroism.

न चोरहार्यं न च राजहार्यं न भातृभाज्यं न च भारकारि ।

व्यय कृते वर्धते एव निजं विद्याधनं सर्वधनप्रधानम् ॥ ८

Na choraharyam na cha raajaharyam na bhatrubhajyam na cha bharakari |
Vyaya krute vardhate eva nijam vidyadhanam sarvadhanapradhanam ||    

Cannot be stolen, nor can be usurped by kings, cannot be divided among brothers and can never be a burden. When spent, it only keeps growing. It is true that knowledge indeed is the most superior wealth of all.

इन्द्रं मित्रं वरुणमग्निमाहुरथो दिव्यः स सुपर्णो गरुत्मान्

एकं सद् विप्रा: बहुदा वदन्ति। अग्निं यमं मातरिश्वानमाहुः ।। ९

Indram mitram varunamagnimaahuratho divya sa suparno garutman |
Ekam sad vipra bahudaa vadanti | agnim yamam matarisvan ||

They hail Him as Indra, as Mitra, as Varuna, as Agni, also as that divine and noble-winged Garutman. It is of One Existence that the wise ones speak in diverse ways, whether as Agni, or as Yama, or as Matarisvan.

न कश्चिदपि जानाति किं कस्य श्वो भविश्यति ।

अतः श्वः करणियानि कुर्याद्द्यैव बुद्धिमान् ॥ १०

No one knows what happens to whom tomorrow.
Hence, intelligent people do tomorrow’s work today itself.

असतो मा सद्गमय 
तमसो मा ज्योतिर्गमय 
मृत्योर्मा अमृतं गमय  ११
                                   
Asato ma sadgamaya |
Tamaso ma jyotirgamaya |
Mrutyorma amrutam gamaya |

Lead me from falsehood to truth
Lead me from darkness to light
Lead me from death to immortality


आकाशात् पतितं तोयं यथा गच्छति सागरम् ।

सर्वदेवनमस्कारः केशवं प्रतिगच्छति ॥ .


Akashat patitam toyam yatha gachchati sagaram |
Sarva deva namaskarah keshavam pratigachchati ||

Just as water falling from the sky goes to the sea
Salutations to all Gods reach the supreme one

अयं निजः परो वेति गणना लाघुचेतासम ।

उदारचरितानाम तू वसुधैव कुटुम्बकम् ॥ 

 Ayam nijaha paro veti ganana laghuchetasam
Udaaracharitanaam tu vasudhaiva kutumbakam


"This person is my kin and that one is alien” such a thought occurs
only to narrow-minded people. To broad-minded people the whole world is one family.

काकः कृष्णः पिकः कृष्णः को भेद पिककाकयोः |

वसन्तसमये प्राप्ते काकः काकः पिकः पिकः || 

Kakah krishna pikah krishna, Ko bheda pika kaka yoho?
Vasanta samaye praptey, Kakah kakah pikah pikaha


The crow is black, and the cuckoo is black
What difference, then, between crow and cuckoo?
When spring arrives and the cuckoo sings,
Crow is crow, and cuckoo is cuckoo.



ॐ सर्वे जनाः सुखिनो भवन्तु
सर्वे सन्तु निरामयाः ।
सर्वे भद्राणि पश्यन्तु
मा कश्चित् दुःख भाग्भवेत् ।। 

Om Sarve janah sukhino bhavantu
Sarve santu niramayah
Sarve bhadrani pashyantu
Maa kashchit dukkha bhagbhavet

Om, let all people become happy
Let all be healthy
Let all see auspicious things
Let them not face unhappiness


आ नो भद्राः क्रतवो यन्तु विश्वतः |   
Aa no bhadrah kratavo yantu vishvatah |
                        
Let noble thoughts come to me from all over the world

सत्यं ब्रूयात् प्रियं ब्रूयात्  न ब्रूयात् सत्यम् अप्रियम् ।

प्रियं च नानृतम् ब्रूयात्  एष धर्मः सनातन: ॥ 


Satyam bruyat priyam bruyat na bruyat satyamapriyam |
Priyam cha nanrutam bruyat esha dharmah sanatanah ||

Speak the truth, speak pleasant words. Never speak truth which is unpleasant to others. Never speak untruth which might be pleasant. This is the path of eternal morality, sanatana dharma.




Friday 25 January 2019

SUBHASHITA TREASURES

SANSKRIT PEARLS

This blog is an Offshoot of a Whatsapp group started under the initiation of Renjit Joseph of Rotary Club of Madras South. The enthusiastic reception to Subhashitas posted every day by me, Dr.V.R.Anil Kumar and the need of some members to facilitate print-outs gave raise to starting a blog which would be containing Subhashitas, English transliteration and meaning in English. So, there we go. You can expect Subhashitas appearing on the Whatsapp group to be posted regularly in the blog. Initially, 100 Subhashitas will be posted which will be added on regularly. All postings will be from existing material and not written by me.

Happy Reading!