Friday 28 May 2021

 कृतिनोऽपि प्रतीक्षन्ते सहायं कार्यसिद्धये ।

चक्षुष्मानपि नालोकाद्विना वस्तूनि पश्यति ॥ 931

 

Krutino api pratikshyante sahayam karyasiddhaye

Chakshushmanapi nalokadvina vastuni pashyati

 

Even clever people need help to get work done.

Even one with eyes cannot see if there is no light.

 

भये वा यदि वा हर्षे संप्राप्ते यो विमर्शयेत् ।

कृत्यं न करुते वेगान् न स सन्तापमाप्नुयात् ॥ 932

 

Bhaye va yadi va harshe samprapte yo vimarshayet

krutyam na karute na sa santapamapnuyat

 

One who ponders over and does nothing in haste when

in fear or being happy does not have to be repentant.

 

स्वहस्तेनाचरेद्दानं परहस्तेन मर्दनम् ।

भार्याहस्तेन ताम्बूलं मातृहस्तेन भोजनम् ॥ 933

 

Svahastenachareddanam parahastena mardanam

Bharyahastena tambulam matruhastena bhojanam

 

Give charity with your hand, get massage from some other hand,

Take tambulam from wife’s hand and food from mother’s hand.

 

पूर्वे वयसि तत्कुर्याद्येन वृद्धः सुखी भवेत् ।

यावज्जीवेत तत्कुर्याद्येन प्रेत्य सुखं वसेत् ॥ 934

 

Purve vayasi tatkuryadyena vruddhah sukhi bhavet

Yavajjiveta tatkuryadyena pretya sukham vaset

 

One should do that by which one reaches old age happily. As long as

one lives one should do that by which one is happy even after death.

दर्शने स्पर्शणे वापि श्रवणे भाषणेऽपि वा
यत्र द्रवत्यन्तरङ्गं स स्नेह इति कथ्यते 935

Darshane sparshne va api shravane bhashanepi va

Yatra dravatyaramgam sa sneha iti kathyate

If seeing or touching somebody hearing or speaking with

somebody touches your heart, then it is called friendliness.

 

Sunday 23 May 2021

 तृणानि भूमिरुदकं वाक् चतुर्थी च सूनृता ।

एतानि तु सतां गेहे नोच्छिद्यन्ते कदाचन ॥ 926

 

Trunani bhumirudakam vak Chaturthi cha sunruta

Etani tu satam gehe nocchidyante kadachana

 

Mat, floor, water and fourthly sweet words are never

found wanting in houses of good people.

 

शरणं किं प्रपन्नानि विषवन्मारयन्ति वा
न त्यज्यन्ते न भुज्यन्ते कृपणेन धनानि यत् 927


Sharanam kim prapannaani vishavanmarayanti va
Na tyajyante na bhujyante krupanena dhanani yat


A miser does not let go of his money, will not spend it, will not give it away in charity.

Has wealth gotten into him like poison and does not let go until he is dead?

 

एको देव: सर्वभूतेषु गूढ: सर्वव्यापी सर्वभूतान्तरात्मा

कर्माध्यक्ष: सर्वभूताधिवास: साक्षी चेता केवलो निर्गुणश्च 928

Eko devah sarvabhuteshu guddhah sarvavyapi sarvabhutatma

Karmadhyakshah sarvabhutadhivasah sakshi cheta kevalo nirgunashcha

 

There is only one God hidden in all beings, omnipresent, in the souls of all,

overseer of all actions, witness to all happenings, aware and devoid of qualities.

 

सन्तोषामृततृप्तानां यत्सुखं शान्तचेतसाम् ।

कुतास्तद्धनलुब्धानामितश्चेतश्च धावताम् ॥ 929

 

Santoshamrutatruptanam shantachetasam

Kutastaddhanalubdhanamitashchetashcha dhavatam

 

Where can those who are greedy for wealth run in search to get

the happiness of those who are fully content and with tranquil minds?  

 

सदृशं चेष्टते स्वस्याः प्रकृतेर्ज्ञानवानपि ।

प्रकृतिं यान्ति भूतानि निग्रहः किं करिष्यति ॥ 930

 

Sadrusham cheshtate svasyah prakruterjnanavanapi

Prakrutim yanti bhutani nigrahah kim karishyati

 

Even the man of knowledge acts as per his own nature. Beings

follow nature. What can restraint against nature do?

Tuesday 18 May 2021

 तस्माद्धर्मप्रधानेन भवितव्यं यतात्मना ।

तथा च सर्वभूतेषु वर्तितव्यं यथात्मनि ॥ 921

 

Tasmaddharmapradhanena bhavitavyam yatatmana

Tatha cha sarvabhuteshu vartitavyam yathatmani

 

Deeds should be done with Dharma in the soul.

Treat all beings as you would like to be treated.

 

अदेशस्थो हि रिपुणा स्वल्पकेनापि हन्यते

ग्राहोऽल्पीयानपि जले गजेन्द्रमपि कर्षति 922

 

Adeshastho hi ripuṇa svalpakenapi hanyate
Graho alpīyanapi jale gajendramapi karshati

 

One out of one’s place is vanquished even by an insignificant foe.

A small crocodile can drag even an elephant under water.

 

सर्वाः सम्पत्तयस्तस्य संतुष्टं यस्य मानसम् ।

उपानदूढपादस्य ननु चर्मास्तृतेव भूः ॥ 923

 

Sarvah sampattyasya santushtam yasya manasam

Upanaduddhapadasya nanu charmastruteva bhuh

 

For one with a contented mind, all riches are his. To one wearing

shoes on his feet, the whole earth seems covered with leather.

 

भद्रं भद्रं कृतं मौनं कोकिलैर्जलदागमे ।

दर्दूराः यत्र वक्तारः तत्र मौनं हि शोभते ॥ 924

Bhadram bhadram krutam maunam kokilairjaladagame

Dardurah yatra vaktarah tatra maunam hi shobhate

 

At the onset of monsoon, the nightingale remains silent.

When there is cacophony from frogs, silence is better.

 

नास्ति विद्या समं चक्षू नास्ति सत्य समं तप:
नास्ति राग समं दु:खम् नास्ति त्याग समं सुखम् 925

Nasti vidya samam chakhshu nasti satya samam tapah

Nasti raga samam dukham nasti tyaga samam sukham

 

There is no vieion equal to knowledge, no penance equal to truth.

There is no sorrow equal to desire, no happiness equal to sacrifice.

Friday 14 May 2021

 अभिमानो धनंयेषां चिरजीवन्ति ते जनाः ।

अभिमानविहीनानां किं धनेन किमायुषा ॥ 916


abhimaano dhanam yeShaam chirajeevanti te janaah
abhimaanaviheenaanaam kim dhanena kimaayuShaa


Those for whom self respect is wealth live longer. Without self-respect

what is the use of either wealth or longevity?

 

मृद्घट इव सुखभेद्यो दुःसन्धानश्च दुर्जनो भवति ।

सुजनस्तु कनकघट इव दुर्भेदः सुकरसन्धिश्च ॥ 917

 

Mudghata iva sukhabhedyo dusandhanashcha durjano bhavati

Sunastu kanakaghata iva durbhedah sukarasandhishcha

 

Like a mud pot a wicked man is broken easily but reunited with difficulty whereas a good man is difficult to be broken but reunited easily like a gold pot.

 

संपूर्णकुंभो न करोति शब्दं अर्धोघटो घोषमुपैति नूनम् ।

विद्वान् कुलीनो न करोति गर्वं गुणैर्विहीना बहु जल्पयंति ॥ 918

 

Sampurnakumbho na karoti shabdam ardhoghato ghoshamupaiti nunam

Vidvan kulino na karoti garvam gunairvihina bahu jalpayanti

 

A fully filled jug of water will not create noise, while a half-filled jug makes a lot of

noise. Educated people remain calm while people less educated keep on boasting.

 

अन्तःकरणतत्त्वस्य दम्पत्योः स्नेहसंश्रयात् ।

आनन्दग्रन्थिरेकोऽयमपत्यमिति कथ्यते ॥ 919

 

Antahkaranatattvasya dampatyoh snehasamshrayat

Anandagranthireko ayamapatyamiti kathyate

 

Hearts and minds of husband and wife are are joined by the pleasant and

agreeable knot, the child, which is the common object of their affections.

 

ग्रहाणां चरितं स्वप्नो निमित्तान्युपवाचिकम् ।

फलन्ति काकतालीयं तेभ्यः प्राज्ञा न बिभ्यति ॥ 920

 

Grahanam charitam svapno nimittanyupavachikam

Phalanti kakataliyam tebhyah prajna na bibhyate

 

Movement of planets, dreams, omens depend on the Kaka-Taliya

principle. Wisemen who are aware are not scared of them.